0312 511 46 00
isin@isinkoroglu.com
ALACAKLARIN ÖDENMEMESİ NEDENİYLE İŞ AKDİNİN İŞÇİ TARAFINDAN FESHİ -İSTİFA DİLEKÇESİNİN GENEL İFADELER TAŞIMASI
Tarih: 10 - Mart
ALACAKLARIN ÖDENMEMESÄ° NEDENÄ°YLE Ä°Åž AKDÄ°NÄ°N Ä°ÅžÇÄ° TARAFINDAN FESHÄ° -Ä°STÄ°FA DÄ°LEKÇESÄ°NÄ°N GENEL Ä°FADELER TAÅžIMASI
Davacının Belirtilen Dönem Dışında DiÄŸer Deliller ve Tanık Anlatımlarına Göre Fazla Çalışma Yapıp Yapmadığının Belirlenmesi GerektiÄŸi Gözetilmeden Karar Verilmesinin Yerinde GörülmediÄŸi - Belirtilen Döneme Ä°liÅŸkin Olarak Davalı Ä°ÅŸ Yerinde Yapılan TeftiÅŸe Dair Rapor ve Tüm Ekleri de Celp Edilerek DiÄŸer Deliller ve Tanık Anlatımlarına Göre DeÄŸerlendirme Yapılarak Sonuca Gidilmesi GerektiÄŸi
T.C. YARGITAY 9. HUKUK DAÄ°RESÄ°
E. 2016/31597
K. 2020/15318
T. 9.11.2020
Ä°ÅžÇÄ°LÄ°K ALACAKLARININ TAHSÄ°LÄ° Ä°STEMÄ° ( Davacının Belirtilen Dönem Dışında DiÄŸer Deliller ve Tanık Anlatımlarına Göre Fazla Çalışma Yapıp Yapmadığının Belirlenmesi GerektiÄŸi Gözetilmeden Karar Verilmesinin Yerinde GörülmediÄŸi - Belirtilen Döneme Ä°liÅŸkin Olarak Davalı Ä°ÅŸ Yerinde Yapılan TeftiÅŸe Dair Rapor ve Tüm Ekleri de Celp Edilerek DiÄŸer Deliller ve Tanık Anlatımlarına Göre DeÄŸerlendirme Yapılarak Sonuca Gidilmesi GerektiÄŸi )
FAZLA ÇALIÅžMA ÜCRETÄ° ALACAÄžI ( Davalı Tanıklarının Ä°ÅŸ Yerinde Mesai Saatlerinin Sabah 08:30 AkÅŸam 18:00 Saatleri Arası OlduÄŸu Bir Hafta 6 Gün DiÄŸer Hafta 5 Gün Çalışıldığı ve Günde Ä°ki Kez Sabah 10:00 ve AkÅŸam 16:00 Saatlerinde 15'er Dakika Çay Molası OlduÄŸu ÖÄŸlen 12:00 de 50dk. Yemek Molası OlduÄŸuna Dair Beyanda Bulundukları - Dosyada Davalı Ä°ÅŸyerinde DenkleÅŸtirme Esasının Uygulandığına Dair Herhangi Bir Belge Bulunmadığı )
Ä°STÄ°FA DÄ°LEKÇESÄ°NÄ°N GENEL Ä°FADELER TAÅžIMASI ( Davacı Ä°stifa EttiÄŸinden Kıdem Tazminatı Talebinin Reddine Karar VerilmiÅŸse de Bu Tespitin Yerinde Olmadığı - Genel Ä°fadeler Taşıdığı Anlaşılan Ä°stifa Dilekçelerinde Davacının Daha Sonra Dava Dilekçesi ile Ä°stifa Sebebini SomutlaÅŸtırmasında Hukuka Aykırı Bir Yön Bulunmadığı/Davacının ise Ä°stifa Sebebini Ücret Alacaklarının Davalı Ä°ÅŸveren Tarafından Ödenmemesi Olarak SomutlaÅŸtırdığının Gözetilmesi GerektiÄŸi )
ALACAKLARIN ÖDENMEMESÄ° NEDENÄ°YLE Ä°Åž AKDÄ°NÄ°N Ä°ÅžÇÄ° TARAFINDAN FESHÄ° ( DiÄŸer Bozma GereÄŸi Yerine Getirildikten Sonra Davacının Fazla Mesai Ücret Alacağının BulunduÄŸu ve Ä°ÅŸveren Tarafından ÖdenmediÄŸinin Ä°spat Edilmesi Halinde Davacının Kıdem Tazminatı Talebinin Kabulüne Karar Verilmesi GerektiÄŸi - Eksik Ä°nceleme ve Hatalı Gerekçeyle Kıdem Tazminatının Reddine Karar Verilmesinin Bozmayı GerektirdiÄŸi )
KIDEM TAZMÄ°NATI ( Davacı Tarafından Ä°mzası Ä°nkar Edilmeyen Ä°stifa Dilekçesinde "Kendi Ä°steÄŸimle Ä°ÅŸ Yerinizden Ä°stifa Ediyorum Gerekli Ä°ÅŸlemlerin Yapılmasını Arz Ederim" Åžeklinde Ä°stifa Ä°radesinin Ä°leri SürüldüÄŸünün GörüldüÄŸü - Davacının Açtığı Davada ise Ücret Alacaklarının Ödenmemesi Sebebi ile Ä°ÅŸ SözleÅŸmesine Son VerdiÄŸini BelirttiÄŸi/Davacının Dava Dilekçesiyle Ä°stifa Sebebini SomutlaÅŸtırmasında Hukuka Aykırı Bir Yön Bulunmadığı )
1475/m.14
4857/m.41
ÖZET : Dava, iÅŸçilik alacaklarının tahsili istemine iliÅŸkindir.
Davalı tanıkları, "Ä°ÅŸ yerinde mesai saatlerimiz sabah 08:30 akÅŸam 18:00 saatleri arasıydı. Bir hafta 6 gün diÄŸer hafta 5 gün çalışılırdı. Günde iki kez sabah 10:00 ve akÅŸam 16:00 saatlerinde 15er dk. çay molası vardı. ÖÄŸlen 12:00 de 50dk. yemek molası vardı" ÅŸeklinde beyanda bulunmuÅŸ olup ayrıca dosya içerisinde davalı iÅŸyerinde denkleÅŸtirme esasının uygulandığına dair herhangi bir belge de bulunmamaktadır. Buna göre de davacının Mahkemece belirtilen dönem dışında diÄŸer deliller ve tanık anlatımlarına göre fazla çalışma yapıp yapmadığının belirlenmesi gerektiÄŸi gözetilmeden karar verilmesi yerinde görülmemiÅŸtir. Söz konusu döneme iliÅŸkin olarak davalı iÅŸ yerinde yapılan teftiÅŸe dair rapor ve tüm ekleri de celp edilerek, diÄŸer deliller ve tanık anlatımlarına göre deÄŸerlendirme yapılarak sonuca gidilmesi gerekir.
Davacının istifa ettiÄŸinden kıdem tazminatı talebinin reddine karar verilmiÅŸse de bu tespit yerinde deÄŸildir. Genel ifadeler taşıdığı anlaşılan istifa dilekçelerinde davacının daha sonra dava dilekçesi ile istifa sebebini somutlaÅŸtırmasında hukuka aykırı bir yön bulunmamaktadır. Davacı ise istifa sebebini ücret alacaklarının davalı iÅŸveren tarafından ödenmemesi olarak somutlaÅŸtırmış olduÄŸundan diÄŸer bozma gereÄŸi yerine getirildikten sonra davacının fazla mesai ücret alacağının bulunduÄŸu ve iÅŸveren tarafından ödenmediÄŸinin ispat edilmesi halinde davacının kıdem tazminatı talebinin kabulüne karar verilmesi gerekmektedir. Eksik inceleme ve hatalı gerekçeyle kıdem tazminatının reddine karar verilmesi bozmayı gerektirmiÅŸtir.
DAVA : Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduÄŸu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereÄŸi konuÅŸulup düÅŸünüldü:
KARAR : Davacı Ä°steminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı iÅŸ yerinde 2002 Ocak ayından itibaren 21.10.2014 tarihine kadar boyacı olarak çalıştığını ve ücret alacakları ödenmediÄŸinden iÅŸ akdini haklı nedenle feshettiÄŸini iddia ederek kıdem tazminatı ile fazla mesai, ulusal bayram genel tatil ve yıllık izin ücret alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiÅŸtir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, talep edilen alacakların zaman aşımına uÄŸradığını, davacının 21.10.2014 tarihinde kendi isteÄŸi ile istifa ettiÄŸini, yıllık izinlerini kullandığını, davalı iÅŸyerinde çalışma saatlerinin haftanın 5 günü 08:00-18:00 saatleri arasında olduÄŸunu, gün içerisinde 50 dk. öÄŸle arası yemek molası ve 15'er dakikadan iki defa çay molası olduÄŸunu, ayda iki cumartesi de böyle çalışıldığını ancak diÄŸer iki cumartesi de hiç çalışılmadığını, 25.09.2013 tarihli ÇSGB teftiÅŸ raporunda bu hususların tespit edildiÄŸini, iÅŸyerinde fazla çalışma yapılmadığını, 25.09.2013 tarihli tutanak gereÄŸince bu tarihe kadar olan resmi bayram ve tatillerde yapılan çalışmaların bedellerinin banka yoluyla ödendiÄŸini, bu tarihten sonra ise resmi bayram ve tatillerde çalışma yapılmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiÅŸtir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, dosya içerisinde mevcut, davacı iÅŸçiye ait iÅŸyeri özlük dosyasının içerisinde, davacının imzasını taşıyan el yazılı istifa dilekçesi bulunduÄŸu, beyanları tespit edilen tanık beyanlarından, davacı iÅŸçinin davalı iÅŸveren tarafından istifaya zorlanmadığı, baÅŸka bir iÅŸ bulduÄŸu için kendi iradesi ile iÅŸ akdini sonlandırdığının anlaşıldığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Ä°ÅŸ TeftiÅŸ Kurulu BaÅŸkanlığı'nın 25/09/2013 tarihli tutanağı da göz önünde bulundurularak tüm dosya kapsamı doÄŸrultusunda ödenmeyen fazla mesai ve ulusal bayram genel tatil ücret alacağı bulunmadığı ve yıllık izinlerinin tümünü kullandığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiÅŸtir.
Temyiz BaÅŸvurusu:
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacının aÅŸağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde deÄŸildir.
2-Davacının fazla çalışma ücretine hak kazanıp kazanmadığı taraflar arasında uyuÅŸmazlık konusudur.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden iÅŸçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına iliÅŸkin kurallar burada da geçerlidir. Ä°ÅŸçinin imzasını taşıyan bordro sahteliÄŸi ispat edilinceye kadar kesin delil niteliÄŸindedir. Bir baÅŸka anlatımla bordronun sahteliÄŸi ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiÄŸi varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda iÅŸyeri kayıtları, özellikle iÅŸyerine giriÅŸ çıkışı gösteren belgeler, iÅŸyeri iç yazışmaları delil niteliÄŸindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. Ä°ÅŸçinin fiilen yaptığı iÅŸin niteliÄŸi ve yoÄŸunluÄŸuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araÅŸtırılmalıdır.
Ä°mzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiÄŸi anlaşılıyorsa, iÅŸçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün deÄŸildir. Ancak, iÅŸçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduÄŸu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, iÅŸçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir.
Ä°ÅŸçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay deÄŸiÅŸik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda ise iÅŸçinin ihtirazi kayıt ileri sürmesi beklenemeyeceÄŸinden, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının her türlü delil ile ispatı mümkündür.
Somut olayda, davacı davalı iÅŸ yerinde 20/08/2002 – 21/10/2014 tarihleri arasında 12 yılı aÅŸkın süre boyacı olarak çalışmış olup mahkemece Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Ä°ÅŸ TeftiÅŸ Kurulu BaÅŸkanlığı'nın 25/09/2013 tarihli tutanağı gerekçe gösterilerek davacının fazla mesai ücret talebi ret edilmiÅŸtir. Bahsi geçen raporda davalı iÅŸ yerinde haftanın 5 günü 08.30-18.00 saatleri arasında tek vardiya halinde çalışıldığı ( günde 50 dk yemek ve günde 15’er dakikadan 2 defa çay ve sigara molası olmak üzere) günde toplam 80 dakika mola verildiÄŸi, iki haftada bir cumartesi günleri 8.30-18.00 saatleri arasında çalışılarak denkleÅŸtirme uygulanarak haftalık çalışma süresinin 45 saati aÅŸmadığı tespit edilmiÅŸtir. Dosya kapsamındaki teftiÅŸ tutanağına göre davacının tüm hizmet süresi boyunca sürekli olarak aynı çalışma düzeninde çalıştığı benimsenerek sonuca gidilmiÅŸ ise de, teftiÅŸ raporunun 25/09/2013 tarihinde düzenlendiÄŸi ve raporda en son iÅŸ yerinde Mart 2011 tarihinde iÅŸ baÅŸ müfettiÅŸleri ... ve ... tarafından teftiÅŸ yapıldığından bu tarih esas alınarak inceleme yapıldığının belirtildiÄŸi dikkate alındığında, raporun Mart 2011 ile 25/09/2013 tarihleri arası için baÄŸlayıcı olduÄŸu, 25/09/2013 tarihinden sonraki ve Mart 2011 öncesi dönem için baÄŸlayıcı kabul edilmesi mümkün bulunmamaktadır. Hal böyle olunca, teftiÅŸ raporuna göre davacının fazla çalışma yaptığı ispat edilememiÅŸ ise de, anılan dönemlerin dışında kalan döneme iliÅŸkin fazla çalışma iddiasının baÅŸka delillerle ispatı gerektiÄŸi dikkate alınmalıdır. Her ne kadar davacı tanığı 2010 yılına kadar davalı iÅŸ yerinde çalıştığını beyan etmiÅŸ ve çalışma dönemi zamanaşımı kapsamında kalmakta ise de davalı tanıkları, ‘’ Ä°ÅŸ yerinde mesai saatlerimiz sabah 08:30 akÅŸam 18:00 saatleri arasıydı. Bir hafta 6 gün diÄŸer hafta 5 gün çalışılırdı. Günde iki kez sabah 10:00 ve akÅŸam 16:00 saatlerinde 15er dk. çay molası vardı. ÖÄŸlen 12:00 de 50dk. yemek molası vardı’’ ÅŸeklinde beyanda bulunmuÅŸ olup ayrıca dosya içerisinde davalı iÅŸyerinde denkleÅŸtirme esasının uygulandığına dair herhangi bir belge de bulunmamaktadır. Buna göre de davacının Mahkemece Mart 2011-25/09/2013 dönemi dışında diÄŸer deliller ve tanık anlatımlarına göre fazla çalışma yapıp yapmadığının belirlenmesi gerekirken yazılı gerekçe ile karar verilmesi yerinde görülmemiÅŸtir.
Mahkemece yapılacak iÅŸ, söz konusu döneme iliÅŸkin olarak davalı iÅŸ yerinde Mart 2011 tarihinde yapılan teftiÅŸe iliÅŸkin rapor ve tüm ekleri de dosyaya celp edilerek, diÄŸer deliller ve tanık anlatımlarına göre deÄŸerlendirme yapılarak sonuca gidilmesidir.
3- Davacının iş akdinin feshi ve bu bağlamda kıdem tazminatına hak kazanıp kazanamayacağı noktası da taraflar arasındaki ayrı bir uyuşmazlık konusudur.
Somut olayda, davacı tarafından imzası inkar edilmeyen istifa dilekçesi dosya arasına sunulmuÅŸtur. 21/10/2014 tarihli istifa dilekçesinde “kendi isteÄŸimle iÅŸ yerinizden istifa ediyorum, gerekli iÅŸlemlerin yapılmasını arz ederim” ÅŸeklinde istifa iradesinin ileri sürüldüÄŸü görülmektedir. Davacı açtığı davasında ise ücret alacaklarının ödenmemesi sebebi ile iÅŸ sözleÅŸmesine son verdiÄŸini belirtmiÅŸtir.
Mahkeme tarafından yazılı gerekçeyle davacının istifa ettiÄŸinden kıdem tazminatı talebinin reddine karar verilmiÅŸ ise de bu tespit yerinde deÄŸildir. Yukarıda açıklandığı üzere genel ifadeler taşıdığı anlaşılan istifa dilekçelerinde davacının daha sonra dava dilekçesi ile istifa sebebini somutlaÅŸtırmasında hukuka aykırı bir yön bulunmamaktadır. Davacı ise istifa sebebini ücret alacaklarının davalı iÅŸveren tarafından ödenmemesi olarak somutlaÅŸtırmış olduÄŸundan yukarıdaki bentte yer alan bozma gereÄŸi yerine getirildikten sonra davacının fazla mesai ücret alacağının bulunduÄŸu ve iÅŸveren tarafından ödenmediÄŸinin ispat edilmesi halinde davacının kıdem tazminatı talebinin kabulüne karar verilmesi gerekmektedir. Anılan yön gözetilmeden eksik inceleme ve hatalı gerekçeyle kıdem tazminatının reddine karar verilmesi bozmayı gerektirmiÅŸtir.
SONUÇ : Temyiz olunan hükmün yukarıda açıklanan sebeplerden BOZULMASINA, peÅŸin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 09.11.2020 tarihinde oybirliÄŸi ile karar verildi.